Şeker Alternatifleri

Rafine şekere karşı savaştayız; ama yerine koyduğumuz, ‘’sağlıklı’’ olduğu söylenen diğer şeker alternatifleri ne derece sağlıklı?

Şunu bilmek gerekir ki, doğal da olsa, meyve şekeri bile olsa her şeyin fazlası zarardır. Fazla şeker veya fruktoz tüm iç organlarımızı yorar. En çok kullanılan ve sorulan rafine şeker alternatiflerine kısaca değinirsek:

Pekmez

Geleneksel lezzetimiz pekmez aslında meyveyi kaynatarak öz şekerini çıkartıp şurup haline getirmektir. İçinde eklenti şeker yoksa, kararında tüketildiğinde hem faydalıdır hem de çok lezzetlidir. Fakat pekmez yapılırken yüksek ısıda kaynatıldığında bazı serbest radikaller açığa çıkıyor. Bu bileşenler tekrar ısıtıldığında veya piştiğinde "HMF" olarak kısaltılan "hidroksimetil furfural"e dönüşüyor. Bu maddenin kanserojen ve genotoksik (genleri bozan) olduğu düşünülmektedir. Dolayısıyla, pekmezin pişirilmesini pek önermiyorum. Ayrıca 1 su bardağı pekmezle kek yapıp, bunun sağlıklı olduğunu düşünmek de çok doğru değil; içindeki şeker oranı zaten çok yüksek. 1-2 çay kaşığı tahin içine veya tadının az olduğunu düşündüğünüz bir şeylerin üzerine gezdirilerek, çiğ olarak nadir de olsa kullanılabilir.

Bal

Şüphesiz ki bal, arıların bize bir armağanı. Çok güzel ve faydalı; fakat bal da piştiğinde tüm özelliklerini yitiriyor. Bal, ısı ile temas ettiğinde arının salgılamış olduğu tüm yararlı enzimler yok oluyor ve saf şeker kalıyor. Ayrıca pekmezdeki HMF sorunu bal için de geçerli oluyor.

Hindistan cevizi şekeri

Hindistan cevizi meyvesi, içerdiği muhteşem yağ ve lif kalitesi ile faydalı olduğu için hindistan cevizi şekerinin faydalı olduğu gibi bir kanı yayıldı. Hindistan cevizi şekeri, hindistan cevizi ağacının dışındaki odunsu parçalardan yapılıyor; yani içinde meyveden gelen hiçbir parça bulundurmuyor.

Bu şekerin %50’si fruktozdur. Bu da hindistan cevizi şekerini, sofra şekeri ile neredeyse aynı yere koyar.

Stevia yaprağı

Stevia, Brezilya ve Paraguay’da yetişen bir ağaçtır ve yaprakları doğal olarak tatlıdır. Hatta bu ağaca, ‘’tatlı bitki’’ de denmektedir. Stevia, sofra şekerine göre 200 kat daha tatlıdır. Bu yüzden de çok minik oranlarda kullanılmalıdır. Genel bakıldığında, şeker alternatifleri içinde kullanım için en güvenli olan bu yapraklardır; ama bu yapraklarda da keskin olan acımtırak/metalik bir tat var. Bu bazı kişileri rahatsız ettiği için kullanımı çok yaygınlaşamıyor.

Tatlandırıcılarda stevia yaprağı ile yapılanlar var; ama bunlara kesinlikle kanmayınız. İçerikte, belli bir oranda yaprak var; ama kalanı tamamen kimyasallardan oluşuyor. %90'ı kimyasal tatlandırıcı, ama şişelerin üstünde ''Stevia'' yazıyor. Çok zararlı tür bir tatlandırıcıdır.

Kullanmak isterseniz, kendiniz yaprak formatında alıp rondodan geçirip toz haline getirerek kullanabilirsiniz. (Şimdiye kadar kanıtlanmış bir zararı bulunmamıştır.)

Tatlandırıcılar

Tablet veya toz halinde satılan tatlandırıcılar (sakarin vs formatı), ‘’diyet’’ içeceklerin içinde kullanılan tatlandırıcılar tamamen kimyasal içeriklidir. Vücuda etkileri, şekerden bile daha kötü olabilir. Bunları kesinlikle hayatınızdan çıkarmanızı tavsiye ederim.

Bağırsak florası ve beyin hücreleri üzerinde zararları kanıtlanmıştır. ''Diyabetik'' diye geçen ürünlerin hepsinde bu kimyasal tatlandırıcılar kullanılır. Bir şeyin ''0 kalori'' olması onu sağlıklı yapmaz. Bu kimyasal tatlandırıcılar uzak durmamız gereken, en zararlı olan alternatiflerdir. Erythritol, xylitol da aynı şekildedir.

Agave Şurubu

Tamamen bir pazarlama dehası. Kendisi bir ağacın reçinesi. Evet doğal bir şey; ama doğal olması onun maalesef sağlıklı olduğunu göstermez. Yüzde 90'ı fruktoz olan bir şurup; yani şekerin olabilecek en zararlı hali. Bu şurup ile yapılan tatlılar, rafine şeker kullanılmışlardan bile daha zararlı ve toksik. İç organları çok yoracak bir yöntem. Evinizde varsa, usulca çöpe atıp arkanıza bakmadan uzaklaşmanızı öneririm.

Maple Şurup

Agaveye göre daha masum, fruktozu daha düşük; ama yine de ben tüm sıvı tatlandırıcılara mesafeliyim. 1-2 çay kaşığı belki kullanılabilir.

Elma Suyu Konsantresi

En karşı olduğum şeker alternatiflerinden biri. 750 ml'lik bir şişe, 9 kilo elmadan elde ediliyormuş. (Firmaların birinden aldığım direkt bilgidir.) Zaten üzerindeki besin tablosunu okursanız, karbonhidratının yüksekliği bu bilgiyi bize doğrular. Bu kadar meyvenin fruktozunu (şekerin bize en çok zarar veren hali) lıkır lıkır bedene almak, sofra şekerinden bile kat be kat daha zararlıdır. Adının elma olması, sanki masum gibi gösteriyor ve bir başka hataya da şöyle düşülüyor. ''Nasıl olsa elma suyu ile yaptım; sağlıklı olduğundan daha çok yiyebilirim.'' Bu düşünce ve vicdan rahatlatması ile daha fazla tüketiliyor. Bu şişedekiler elma suyu değildir. Elma suyu ancak evde sıktığınız elma suyudur. Bu şişeden kullanacağınız 1 bardak sıvıda, 3 kilo elmanın konsantre şekerinin bulunduğunu lütfen hatırlayınız. Bir de elmanın en zararlı kısmı alınıp, konsantre hale getirilip şişelenmektedir.

''Şekersiz'' tariflerde, ürünlerde en yaygın olarak bu ürün kullanıldığından en çok bunun altını çizmem lazımdı. Elma suyu konsantresi, size şekerden daha az zararlı bir alternatif değildir. Hatta daha fazla zararlıdır.

Bu kadar yüksek bir fruktozu; lifi, vitaminleri, mineralleri olmadan bünyeye lıkır lıkır göndermeyi doğru bulmuyorum ve ben kullanmıyorum.

Pekmez, bal ve tüm şuruplarda, sıvı formatlı tatlandırıcılarda (dut özü, hurma özü, hurma suyu, hurma balı...Buraya her gün bir çeşit ekleniyor; gördüğünüz gibi çok çeşit var.), mesele pişmesinden de öte alınan doğal şekerlerin formatları. Çok yüksek fruktoza sahipler ve lifi de olmadığı için kan şekerini hızla yükseltiyorlar. Her zaman ''Şekeri alıyorsak bari bir faydası da olsun.'' derim. Lifi olsun, vitamini olsun. Bunun için de en güzel şey, günde 2-3 porsiyonu geçmeyecek şekilde meyvelerdir :)

Hangi formda olursa olsun, şeker şekerdir. Çok fazla tüketildiğinde vücut için toksiktir ve yağlanmayı arttırır. Metabolizmayı, iç organlarımızı direkt etkiler. Benim önerim, her zaman makul seviyede meyve tüketmektir. Pişirmelerde kendim sadece taze meyve ve kuru meyve kullanıyorum ve onları da 150 derece ısıyı geçmeyecek şekilde pişiriyorum.

Herkese sağlıklı, mutlu, şekersiz günler dilerim.