Geçen haftaki yazımda tiroid konusuna ufaktan bir giriş yapmıştım. Bu hafta konuyu biraz daha açmak istedim. Her gün birçok kişiyle yazışıyorum, konuşuyorum ve tiroid hastalıklarının nasıl bir hızla arttığını, ne kadar çok kişide olduğunu üzüntü ile seyrediyorum. Daha önceden toplumdaki en yaygın kronik hastalığın şekerle ilgili olanlar olduğunu görüyordum ama bu şimdi gözle görülür biçimde tiroide döndü.
Burada istatiksel verilerden değil de, toplum içinde yaşadıklarımdan, gördüklerimden böyle bir sonuca varıyorum. Bu artışın nedenlerini de en çok stresi kontrol edememize bağlıyorum. Gözünüzde canlandırabilmeniz için, aşağıya da bir görselini ekliyorum. Sistemin nasıl çalıştığını ve stres konrolü için yapabileceklerimizi geçen hafta anlatmıştım.
Tiroid için beslenme nasıl olmalıdır?
Bu sanırım en çok aldığım soru... En genelinde, bir hastalığımız olmasa da zaten aşağıdakileri beslenmemizden çıkartmamız çok önemli ama bu tür hastalıklarda hayati önem taşıyor.
Rafine şeker
Paketli gıdalar (gofretler, bisküviler, cipsler)
Gazlı içecekler
Beyaz unlarla yapılmış gıdalar
Simit, poğaça, makarna türü yüksek karbonhidratlı yiyecekler
Fazla süt ürünü tüketimi (süt, yoğurt, peynir, kefir, her öğünde ve her günde kullanıldığında doz aşımı oluyor. Özellikle konvansiyonel üretim ise, hayvanların hamile kalması için kullanılan yapay hormonlardan ve inek sütünün inflamasyon arttırıcı etkisinden dolayı)
Bu ilk aşamadan sonra özellikle tiroid ve diğer hormon hastalıkları için bağırsağı sağlıklı hale getirmek en gerekli adım. Bağırsak sağlığı ve hormonların doğru çalışması birebir ilişkide olan bir sistem. Bağırsak sağlığı düzeldikçe, hormon salgılanması da dengesini buluyor.
Bağırsak sağlığını iyileştirmek için yapacaklarımız...
Yukarıdaki maddelere ek olarak bir süre tahıldan ve buğdaydan uzak bir beslenme sürmek
Beslenmemize probiyotik sebze, ev turşusu, geleneksek usul sirke gibi probiyotikleri eklemek
Fito besinlerden yüksek bir diyet yapmak yani her renk ve çeşitten rengarenk sebze ve meyveleri beslenmemizin temel gıdası yapmak. Her gün yeşil, sarı, oranj, beyaz/kahve, mor, kırmızı her renkten, çiğe yakın sebze ve meyve ile beslenmek. Bu sebzeler arttıkça ve beslenmenizin ana öğesi oldukça, zaten diğer yenmemesi gerekenleri canımız daha az istiyor. Karbonhidrat döngüsünden çıkıp, gökkuşağı döngüsüne gireceğiz. Ne romantik bir beslenme, değil mi...
Tiroid rahatsızlıkları için daha özel diyetler de var. AIP, eliminasyon gibi... Yalnız yeni başlayan biri için direkt bu diyetlere geçmenin zorlayıcı olacağını düşünüyorum. Benim genel mantığım hep uygulanabilir şeyleri hayata adapte etmektir. İlk aşamada yukarıdaki maddeleri bile uygulamak çok büyük değişimler yaratacaktır. Bu yüzden yine adım adım gitmeyi, öncelikle bunları hayatınıza adapte etmeyi öneririm. Eğer değerleriniz hala düzelmez ise, yukarıda bahsettiğim daha sıkı diyetlere başvurulabilir. Fakat, anlattığım noktalar bile uygulandığında çok iyi değişimler ve iyileşmeler sağlandığına beraber çalıştığım kişilerde defalarca şahit oldum. O yüzden korkmadan, endişe etmeden, yapabilir miyim demeden ilk adımı atabilirsiniz bence...
En çok aldığım soru tiroid rahatsızlıklarında karnabahar, lahana gibi sebzelerden uzak durulup durulmaması gerektiği. Yalnız bunu Soren herkes şeker ve gluten., paketli gıda, ekmek, tatlı tüketiyor. Karnabahara, lahanaya gelene kadar öncelikle bunların kesilmesi lazım. Akşam otururken kek yiyip, ertesi gün lahana yemekten kaçmanın kesinlikle mantıklı açıklanabilir bir yanı yok. Öncelikle bahsettiklerimin kesilmesi gerekiyor. Daha sonra gerekirse Eliminasyon Diyeti veya AIP diyeti yapılmalıdır. Stres kontrol altına alınmalıdır. Yani lahana ve karnabahara gelene kadar senelerce takip edilecek başka çıkartılması gereken şeyler var :) Canım sebzelerin adını çıkmış :) Fonksiyonel Tıp tiroid rahatsızlıklarında bunları kesmiyor. Eliminasyon ile bağışıklığı düzenleyip, eksik takviyeler ile bedeni güçlendiriyor. Ben beraber çalıştığım kişilerde defalarca tiroid ilaç dozunun düştüğüne ve hatta tamamen kesildiğine bile şahit oldum. Lahana ve karnabahar yemeyerek düzelme umudu maalesef pembe bir kendini kandırmadan başka bir şey değildir
Yine söylemeden geçemeyeceğim, beslenme kadar önemli, hatta beslenmeden de daha önemli olan huzurlu, pozitif düşünceli ve stressiz bir yaşam şeklini benimsemektir. Stresi nasıl ele alacağım derseniz de, onun için ipuçları da geçen haftaki yazımda...
Hiçbir hormon birbirinden bağımsız çalışmıyor. Yukarıdaki görselde de göreceğiniz gibi strese girip, bu düzlemden uzun süre çıkmayınca yüksek Cortisol salgılıyoruz. Göreceğiniz gibi kendisi direkt olarak Tiroid hormonu ile bağlantılı. Gereğinden fazla yüksek kalması, tiroid hormonunu da otomatik olarak etkiliyor.
''Stresi nasıl kontrol edeceğim, bunları nasıl uygulayacağım'' derseniz de her zaman Mindfulness programımlarıma katılabilirsiniz. Programlara şu linkten ulaşabilirsiniz.
Herkese sağlıklı, mutlu ve şekersiz günler dilerim.
Not: Görsel, IFM ders notlarımdan Stress ve Tiroid konulu bölümlerden alıntıdır.
Sevgilerimle,
Sema